Autor: Jarosław Daniluk

Pomimo zmniejszającej się częstości zakażenia H. pylori w ostatnim okresie, infekcja tą bakterią nadal dotyczy ok. 44% ludzi na świecie i 66% osób w Polsce. Ponieważ stwierdzenie infekcji H. pylori u osoby dorosłej jest wskazaniem do leczenia, kluczowe znaczenie ma ustalenie prawidłowych wskazań do testowania w kierunku zakażenia. W artykule przedstawiono najnowsze zalecenia Grupy Roboczej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące standardów diagnostyki i terapii H. pylori. Zalecanym testem w diagnostyce nieinwazyjnej jest oznaczenie antygenu H. pylori w kale lub mocznikowy test oddechowy, a w diagnostyce inwazyjnej szybki test ureazowy. Ze względu na wysoki współczynnik oporności na klarytromycynę (>15%) zalecanym schematem terapii pierwszego wyboru w Polsce jest 14-dniowa terapia poczwórna z bizmutem lub bez bizmutu (przy terapii z bizmutem dozwolona jest terapia 10-dniowa). W leczeniu drugiego wyboru należy zastosować terapię potrójną z lewofloksacyną, terapię poczwórną z bizmutem lub terapię podwójną z wysokimi dawkami amoksycyliny i PPI, a w leczeniu ratunkowym zaleca się terapię podwójną z wysokimi dawkami amoksycyliny i PPI, terapię z ryfabutyną lub terapię poczwórną z bizmutem z zastosowaniem innych antybiotyków. Po minimum czterech tygodniach od zakończenia leczenia eradykacyjnego zaleca się ocenę jego skuteczności (antygen w kale lub test oddechowy).

Zespołem jelita nadwrażliwego (IBS) określamy zaburzenia interakcji jelitowo-mózgowych prowadzące do szeregu objawów ze strony przewodu pokarmowego. Ze względu na niepoznaną i prawdopodobnie wieloczynnikową etiopatogenezę nie dysponujemy skutecznym leczeniem przyczynowym. Terapia IBS polega na postępowaniu niefarmakologicznym (m.in. umiarkowany wysiłek fizyczny, redukcja masy ciała, modyfikacje dietetyczne) oraz podawaniu określonych leków ukierunkowanych na dominujące objawy choroby. Aktualne wytyczne zalecają stosowanie leków rozkurczowych jako terapii z wyboru u pacjentów z IBS z dominującymi dolegliwościami bólowymi. Dostępne dane literaturowe wskazują na korzystny wpływ mebeweryny na zmniejszenie wielu objawów IBS, takich jak bóle i wzdęcia brzucha, nieprawidłowa perystaltyka, biegunki/zaparcia czy nieprawidłowe uformowanie stolca. Mebeweryna poprawia także jakość życia u tych pacjentów, a co istotne, charakteryzuje się wysokim profilem bezpieczeństwa, stanowiąc obiecującą alternatywę dla innych leków rozkurczowych zarejestrowanych w terapii IBS.

Zgodnie z definicją Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG) jest przewlekłą chorobą zapalną jelit charakteryzującą się wodnistą biegunką bez krwi, prawidłowym lub niemal prawidłowym obrazem endoskopowym okrężnicy i określonymi nieprawidłowościami w badaniu histopatologicznym, które pozwalają na wyodrębnienie dwóch jej podtypów – zapalenia kolagenowego i limfocytowego. Pomimo obserwowanej w ostatnich latach zwiększonej zapadalności, świadomość lekarzy dotycząca występowania MZJG jest niewystarczająca. Konsekwencją tego jest opóźnienie w ustaleniu właściwego rozpoznania lub wdrożenie nieoptymalnej terapii, co istotnie wpływa na pogorszenie jakości życia pacjentów. W artykule przedstawiono praktyczne wskazówki, które mogą pomóc w unikaniu błędów popełnianych w procesie diagnostyczno-leczniczym u pacjentów z MZJG.

Pomimo postępu, jaki dokonał się w leczeniu chirurgicznym i systemowym raka trzustki, nowotwór ten nadal charakteryzuje się bardzo złym rokowaniem, z 5-letnią przeżywalnością nieprzekraczającą 9%. Badania ostatnich lat sugerują wpływ zaburzeń mikrobiomu na patogenezę raka trzustki. Dokładne mechanizmy tego zjawiska nie zostały dotychczas poznane. W poniższym artykule zaprezentowano najnowsze informacje dotyczące zróżnicowania składu mikrobiomu w trzustce i jego wpływu na rozwój nowotworu. Przedstawiono hipotezy dotyczące mechanizmów kolonizacji trzustki przez mikroorganizmy. Omówiono ponadto możliwe zastosowanie mikrobiomu jako biomarkera wczesnego wykrywania raka trzustki, a także wpływ modyfikacji mikrobiomu na efekty leczenia.

Zakażenie Helicobacter pylori (H. pylori) jest jednym z najczęstszych przewlekłych infekcji, występujących u około połowy ludności na świecie. Aktualne rekomendacje zgodnie stwierdzają, że optymalne leczenie eradykacyjne powinno być skuteczne już przy pierwszej próbie leczenia. Niestety, narastająca oporność tej bakterii na dostępne antybiotyki przyczynia się do niepowodzenia terapii i stanowi narastający problem kliniczny. Z tego powodu, standardowa potrójna terapia (inhibitor pompy protonowej, amoksycylina i klarytromycyna) nie powinna być stosowana jako leczenie pierwszego wyboru w większości krajów, w tym w Polsce. Aktualne wytyczne dotyczące leczenia zakażenia H. pylori zalecają schemat terapii poczwórnej z bizmutem lub bez bizmutu przez 10–14 dni. Przy niepowodzeniu leczenia, w terapii drugiego wyboru należy zastosować terapię potrójną z lewofloksacyną lub poczwórną z bizmutem (jeśli nie była wcześniej stosowana). Do działań, które mogą zwiększyć skuteczność eradykacji H. pylori zaliczamy wydłużenie czasu terapii (do 14 dni), zwiększenie dawek leków hamujących wydzielanie żołądkowe, przestrzeganie zaleceń lekarskich, oraz w świetle nowych doniesień, podawanie określonych probiotyków, takich jak Saccharomyces boulardii lub Lactobacillus reuteri, które oprócz zwiększenia skuteczności leczenia, zmniejszają też częstość występowania działań niepożądanych terapii antybiotykowej.