Autor: Ewa Małecka-Wojciesko

Achalazja jest to rzadka choroba przełyku o niejasnej etiologii. Jest to pierwotne zaburzenie motoryki przełyku charakteryzujące się upośledzeniem rozkurczu dolnego zwieracza przełyku (LES) i osłabieniem perystaltyki przełyku, co powoduje zwężenie połączenia przełykowo-żołądkowego (EGJ). W achalazji występuje szereg objawów przełykowych i pozaprzełykowych. Najczęstszym objawem są zaburzenia połykania, początkowo pokarmów stałych, a później także płynnych. Diagnostyka achalazji opiera się przede wszystkim na trzech podstawowych badaniach: gastroskopii, zdjęciu radiologicznym przełyku z barytem i manometrii wysokiej rozdzielczości. Na podstawie wyników manometrii dokonano głównego podziału zaburzeń motoryki przełyku na 3 podtypy (klasyfikacja Chicago). Dodatkowo wykorzystuje się sondę typu FLIP, TK przełyku i ultrasonografię endoskopową. Występują różne metody leczenia achalazji. Aktualnie główną metodą wykorzystywaną i opisywaną w jej leczeniu jest zabieg POEM (przezustna miotomia endoskopowa). Do często wykorzystywanych metod zalicza się: dylatację pneumatyczną (PD), wstrzykiwanie toksyny botulinowej i leczenie chirurgiczne, w tym laparoskopową kardiomiotomię sposobem Hellera (LHM). Do najrzadszych metod, zarezerwowanych jedynie dla pacjentów, którzy mają przeciwwskazania, nie wyrażają zgody na inne metody leczenia lub gdy te terapie okazały się nieskutecznie, należy leczenie farmakologiczne. Wraz z upływem lat udoskonalano metody diagnostyki i leczenia achalazji. W poprawie jakości życia pacjentów z tą chorobą główne znaczenie ma dalsze pogłębianie wiedzy i udoskonalanie metod leczenia, w tym przede wszystkim przezustnej miotomii endoskopowej.

Przewlekłe zapalenie trzustki jest postępującą zapalną chorobą powodującą nieodwracalne zmiany w budowie miąższu i struktur przewodowych trzustki, która prowadzi do niewydolności zewnątrz- i wewnątrzwydzielniczej tego narządu. Choroba dotyka coraz większej liczby osób, a koszty leczenia choroby zasadniczej i powikłań stale rosną. Klasyczne PZT, zwykle związane z nadużywaniem alkoholu, paleniem tytoniu lub niektórymi mutacjami genów, najczęściej zaczyna się od nawracających ataków ostrego zapalenia trzustki (OZT), które podstępnie przechodzi w proces zapalny z towarzyszącym przewlekłym wyniszczającym bólem w ciągu 3–5 lat. Typowymi objawami PZT w badaniach obrazowych są jeden lub więcej z następujących: zwapnienia, poszerzenie przewodów trzustkowych i zanik miąższu. Wśród objawów, z którymi zgłaszają się pacjenci, wyróżnić można nawracające bóle brzucha, biegunki tłuszczowe, wymioty i utratę masy ciała. Rekomendowanymi metodami diagnostycznymi są endosonografia, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.

Choroba refluksowa przełyku (GERD) to wciąż powszechny problem, którego objawy znacząco wpływają na jakość życia pacjentów. Jego diagnoza może być niekiedy utrudniona ze względu na nietypowy obraz kliniczny czy współwystępowanie innych dolegliwości. Warto zapoznać się ze wszystkimi możliwymi objawami, aby dostatecznie szybko powiązać je z GERD, ponieważ wczesne postawienie rozpoznania i zastosowanie leczenia uchroni chorych przed powikłaniami. Diagnostyka choroby refluksowej przełyku składa się z połączenia identyfikacji objawów, weryfikacji endoskopowej, monitorowania refluksu oraz ewaluacji odpowiedzi na zastosowaną interwencję terapeutyczną. Obecnie rekomendowane leczenie obejmuje przede wszystkim zmianę diety i stylu życia pacjenta, a w postępowaniu farmakologicznym niezmiennie ważną rolę odgrywają inhibitory pompy protonowej. W uzasadnionych przypadkach zastosowanie znajdują inwazyjne metody leczenia, w tym operacyjne. Niniejszy artykuł stanowi przegląd najnowszych rekomendacji postępowania diagnostycznego w przypadku podejrzenia GERD oraz zaleceń terapeutycznych zgodnych z obecną wiedzą medyczną.

Kamica pęcherzyka żółciowego jest chorobą, w przebiegu której dochodzi do powstawania złogów w obrębie pęcherzyka żółciowego wywołujących niekiedy objawy kolki żółciowej. Dotyka około 20% populacji polskiej. Kobiety chorują 4-krotnie częściej niż mężczyźni. Etiologia kamicy żółciowej jest złożona. Podstawową metodą diagnostyczną kamicy pęcherzyka żółciowego jest ultrasonografia, która pozwala uwidocznić powiększenie pęcherzyka żółciowego, obecność złogów oraz zmian w obrębie ściany pęcherzyka, takich jak jej pogrubienie czy obecność okołopęcherzykowego płynu będącego jednym z objawów zapalenia tego narządu. Leczenie napadu niepowikłanej kolki żółciowej polega na wstrzymaniu żywienia doustnego, nawadnianie, terapii przeciwbólowej i rozkurczowej. Złotym standardem wyleczenia kamicy pęcherzyka żółciowego jest cholecystektomia laparoskopowa. Do najczęstszych powikłań kamicy pęcherzyka żółciowego zalicza się ostre zapalenia pęcherzyka żółciowego. W tym artykule przedstawiono patogenezę i praktyczne podejście do leczenia kamicy pęcherzyka żółciowego.